سپاهیان قزلباش صفوی در برابر سپاهیان ینی چری عثمانی
سپاهیان قزلباش:
با به قدرت رسیدن سلطان محمد فاتح و شکست امپراطوری روم شرقی قسطنطنیه فتح و با تکیه بر سپاهیان ینی چری تلاش نمود تا به چهار جهت جغرافیایی برای گسترش وسعت خویش و مذهب اهل تسنن اقدام نماید در این زمان سرزمین فاقد یکپارچگی و حکومت مرکزی بود و توسط حکومت های ملوک الطوایفی اداره می شد بر همین اساس سلسله صفوی برای مقاومت در برابر توسعه طلبی امپراطوری عثمانی سنی مذهب که سپاهیان خشن ینی چری مجری آن بودند با اعلام نمودن مذهب شیعه در ایران و با تشکیل سپاهیان قزلباش ایران نوین را سامان داده که از اردبیل شروع و طی گام های متعدد و نبردهای سخت پایتختی صفویه به قزوین و بعد از آن به اصفهان منتقل شد.
قِزِلباش مجموعه‌ای بود از ایل‌های شمال‌باختریِ فلات ایران (در خاور ترکیه امروزی) که پیرو طریقت صفوی بودند و شاه اسماعیل یکم به یاری آنها سلسله صفوی را پس از براندازی سلسله آق‌قیونلوها بنیان‌گذاری کرد. به‌طورکلی به ارتش ایران در زمان صفویان، «قزلباش» می‌گفتند. لغت قزلباش از دو واژه ترکی آذربایجانیِ قزل به معنی «زرین و سرخ» و باش به معنی «سر» تشکیل یافته‌است. وجه تسمیه آن مربوط می‌شود به کلاه سرخی که پیروان این طریقت به سر داشتند و توسط شیخ حیدر ــ پدر شاه اسماعیل اول ــ برای صوفیانِ مرید ابداع شده بود.
قزلباش‌ها ریش‌های خود را می‌تراشیدند و سبیلهای درازی می‌گذاشتند و روی سر تراشیده خود کاکل بلندی جا می‌گذاشتند، قزلباش‌ها کلاه‌هایی به رنگ ارغوانی به سر داشتند که به نشانه ۱۲ امام شیعه ۱۲ خط راه راه روی آنها دیده می‌شد.نیروهای نظامی قزلباش‌ها در درجه اول خود را متعهد به اطاعت از سران قبیله و خاندان (اویماقِ) خود می‌دانستند و حقوق و مواجب خود را نیز از این سرانِ ایل دریافت می‌کردند. شاه عباس اول، با تشکیل نیروهای شاهسَوَن، که تنها از شاه حقوق می‌گرفتند و زیر فرمان مستقیم گماشتگان شاه بودند، در کنار تشکیل سپاه «غلامان خاصه شریفه»، سعی در افزایش قدرت شاه در مقابل خودسری‌های برخی امرای قزلباش داشت.
شاملوها و استاجلوها در زمان حکومت خاندان صفوی قدرتمندترین خاندان قزلباش بودند. مهم‌ترین افراد نزدیک به شاه اسماعیل (اهل اختصاص) در ابتدای به قدرت رسیدن وی از شاملوها بودند و تا زمان شاه عباس اول، شاملوها قوی‌ترین و بانفوذترین قبایل قزلباش بودند. تَکَلّوها، پس از واقعه رویارویی با شاه تهماسب یکم و مطرودشدن آنها، دیگر قدرت چندانی در میان قبایل قزلباش نداشتند و نفوذ خود را از دست دادند. افشارها و قاجارها ابتدا دارای قدرت و نفوذ کمی در ساختار قدرت بودند، اما با زوال قدرت صفویان توانستند هریک برای مدتی خود را به‌عنوان قدرت اول کشور مطرح کنند.
امرای قزلباش عموماً به‌عنوان امرای نظامی و حاکم ولایات تعیین می‌شدند، اما معمولاً امور دیوانی و وزارت در حیطه کاریِ آنها قرار نداشت. در زمان شاه عباس یکم، از ادغام تعدادی از قزلباش‌ها، ایل شاهسَوَن ایجاد شد. بالاترین مقام قزلباش، سپهسالار یا «امیرالامرا» بوده‌است.با اصلاحاتی که در زمان شاه عباس یکم صورت گرفت، مقام‌های «وکیل» و «امیرالامرا»، که بی‌استفاده شده بودند، با جایگاه «سپهسالار» جایگزین شدند که فرماندهی کل قوا ــ اعم از ترکمان و غیرترکمان ــ را بر عهده داشت و این مقام معمولاً بر عهده یک نجیب‌زاده ایرانی فارسی‌زبان بود.
سپاهیان ینی چری:
ینی‌چری‌ها واحدهای پیاده‌نظام نخبه‌ای بودند که نیروهای خانگی و محافظان سلطان عثمانی را تشکیل می‌دادند. سلطان مراد اول این نیرو را در سال ۱۳۸۳ ایجاد کرد. تشکیلات آنها به عنوان یک گروه زبده از اسلاوها، بلغاری‌ها و دیگر پسران قومی مسیحی آغاز شد که در اوایل ۳ سالگی به اجبار از خانواده آنها گرفته شده بودنداین ارتش در زمان مراد یکم که عثمانی‌ها بخشی از اروپا را در اختیار داشتند تحت نظام دوشیرمه تشکیل شد. آنها فرزندان پسر به گروگان گرفته شده مسیحیانی بودند که توسط ترکهای عثمانی از خانواده‌هایشان جدا شده و به خانواده‌های ترک مسلمان سپرده می‌شدند، بنابراین این افراد مسلمان و ترک تربیت می‌شدند. این افراد بعداً جزو لشکر عثمانی می‌شدند. این روش در سال ۱۸۲۶ توسط سلطان محمود دوم لغو گردید و بیشترشان در سده نوزده میلادی در پی شورش ایشان بدست سلطان محمود دوم به قتل رسیدند.
سربازان ینی چری در زمان کودکی از خانواده‌های مسیحی گرفته می‌شدند و از پانزده سالگی، برای آموزش‌های دینی و نظامی به سپاه عجمی اوقلان می‌پیوستند. پس از اینکه در آنجا هفت سال با کار سخت ورزیده شدند آنها را به سپاه ینی چری می‌بردند تا هشت سال دیگر در سپاه ینی چری آموزش ببینند تا مهارت استفاده از هر سلاحی را داشته باشند. این سربازان روی هم رفته پانزده سال آموزش می‌دیدند و در سن سی سالگی به عنوان یک ینی چری در ارتش عثمانی به خدمت مشغول می‌شدند.
ینی چری‌ها پس از ۴۰ یا ۴۵ سالگی نیز با یک مستمری اندک بازنشسته می‌شوند، زیرا سلاطین عثمانی بر این باور بودند که سرباز در این سن توانایی‌هایش رو به افول می‌گذارد. پس برای همین هم زندگی آینده این سربازان به میزان جنگ هایشان و غارت‌ها و چپاول هایشان بستگی داشت و آنها پادشاهانی که جنگآور هستند را بسیار دوست دارند ولی از آنهایی که به جنگ نمی‌روند متنفرند و حتی چند بار هم شورش کرده‌اند تنها زنی که تمام سپاه ینی چری را در دست داشت و به وسیله آنان شورش های بسیار زیادی را برپا کرد کوسم سلطان بود و سپاه ینی چری از سال ۱۶۱۵ تا ۱۶۵۱ تحت امر والده کوسم سلطان بودند.
#سپاهیان_ینی_چری
#امپراطوری_صفویه
#امپراطوری_عثمانی
#ژئوپلیتیک_ایران
http://telegram.me/safeer59
http://www.safeer.blogfa.com
از جنگ و دفاع مردم ایران می گویم برای انتقال تجارب و پیشگیری از جنگی دیگر و این که جنگ آخرین راهکار جهت رسیدن به منافع ملی می باشد......