مقطع پایانی جنگ:

خروج عراق  از فاز پدافندی به آفندی

 

سال 1366 با بن بست در جبهه های جنوب ایران برای گشودن جبهه ای جدید به سمت شمالغرب تغییر جهت می دهند و در استان سلیمانیه عراق به دلیل مجاورت با استان کرکوک و بعد از آن پایتخت عراق بغداد سلسله عملیات هایی را با کمک کردهای عراقی انجام می دهند تا با این کار ارتش عراق را از جبهه جنوب به شمالغرب کشانده و در نتیجه هم خطوط پدافندی جنوب شامل فاو،شلمچه و جزایر مجنون را از حساسیت بالا و پاتک های آنها دور نگه داشته و هم منتظر بازشدن راهی برای نفوذ در منطقه جنوب شوند چرا که کارکرد و ارزش عملیاتی این منطقه به مراتب از سایر جبهه های غرب و شمالغرب بیشتر بود.

در اواخر اسفند 1366 رزمندگان ایران عملیات بزرگ خویش را در منطقه عمومی حلبچه و سددربندیخان با نام والفجر 10 آغاز نمودند و توانستند علاوه بر تصرف منطقه وسیعی از کردستان عراق بر سددربندیخان مشرف شوند و آماده رویارویی با یگان های عراقی شدند. ارتش عراق با انجام عملیات فریب و با ایجاد یک قرارگاه یک هفته  با انجام پاتک سبک ما را در منطقه والفجر 10 مشغول نموده و بعد از آن این منطقه را رها و قوای خود را بر تهاجم به مواضع ایران در جبهه های جنوب متمرکز ساخت. تشخیص زمان مناسب عملیات در فاو با اخذ اطلاعات از سیا و با هدف  اختلال تغییر در موازنه جنگ  صورت گرفت ، اواسط فروردین 67 عراق با دریافت اطلاعاتی از سازمان سیا CIA مبنی بر عقب کشیدن بخشی از یگان های سپاه از جنوب واحدهای توپخانه ایران از شرق اروند جبهه شمالغرب را رها و در صدد به دست گرفتن ابتکار عمل در جبهه های جنوب شد. در حالی که در این زمان عمده نیرو ها و فرماندهان سپاه پاسداران در شمالغرب بودند .

در این زمان به دلیل گرمای هوا و قرار گرفتن در ماه مبارک رمضان جبهه های جنگ از حداقل نیروی بسیجی برخوردار بود و فضای دو قطبی انتخابات مجلس سوم شورای اسلامی نیز به التهاب اوضاع افزوده بود که دامنه آن به میان فرماندهان و رزمندگان هم کشیده شده بود.مواضع دفاعی ما در فاو نامناسب و آسیب پذیر بود ، نیروهای اصلی ایران در این زمان در منطقه نبوده و ایران با  هشت گردان و 20تا30 قبضه توپ و فقدان نیروهای احتیاط و پشتیبانی بسر می برد یعنی در خط پدافندی 30کیلومتری فاو حداکثر 4000نیرو  با برآورد حداکثر یک لشکر رزمی حضور داشتند.نبودن یک فرماندهی عملیاتی با تجربه در جبهه فاو ، کمی استعداد یگانهای پشتیبانی و تعدد یگان های اداره کننده خط (هر یگان علاوه بر فاو در شلمچه و مجنون نیز خط پدافندی داشت) و مهم تر از همه این که اغلب  نیروها را سربازان وظیفه تشکیل می دادند.

سقوط فاو 28/1/1367

با فرارسیدن 28 فروردین 1367 عراق عملیات خویش را با نام رمضان المبارک توسط یگان های زبده عملیاتی خویش یعنی  سپاه هفتم و سپاه گارد ریاست جمهوری آغاز نمود و از ساحل خورعبدالله  و دریاچه نمک(حمله عراق به مثلث فاو) در خط دفاعی ایران تلاش برای نفوذ نمود در حالی که نیروهای مستقر در خط فاقد آتش پشتیبانی مناسب بودند. ارتش عراق با آمادگی کامل که طی ماههای قبل صورت گرفته بود با  کاربرد سلاحهای شیمیایی ، آتش پشتیبانی توپخانه ،هوایی و موشکی که از بمباران هوایی برای انهدام پل های عقبه به خصوص پل بعثت روی رودخانه  اروند و بهمن شیر  استفاده کردند.

ارتش عراق با استفاده از عامل شیمیایی سیانور VX در خط اول که هر گونه حیات و موجود زنده را ظرف ده دقیقه از بین می برد در خط پدافندی وارد شده در حالی که بالگردهای آنها نیز فضای منطقه عملیاتی را در بر گرفته بودند ، از گاز خردل نیز برای در هم کوبیدن توپخانه و عقبه استفاده نمود ضمن این که در همان ساعات اولیه نیز با اقدامی هدفمند پل بزرگ بعثت این شاهکار مهندسی دوران دفاع مقدس با موشک هدف قرار گرفته و غیر قابل عبور شد و در دو سوی ساحل صف ماشین و نیروهای زیادی برای تردد ایجاد شده بود.

هر چند فرماندهان سپاه به سرعت خود را به منطقه عملیاتی رساندند اما زمانی بود که عراق با شکستن خطوط مقدم در حال پیشروی بود و تنها مقاومت غیرتمندانه اندک نیروهای مدافع باعث توقف آنها شده بود ، در همین زمان حمله هوایی هواپیماهای آمریکایی به سکوهای نفتی ایران در خلیج فارس صورت گرفت.36 ساعت به طول کشید تا ارتش عراق ناجوانمردانه با شیمیایی و با کمک های اطلاعاتی آمریکا توانست خود را به سواحل اروند و شهر فاو برساند در حالی که نیروهای مدافع سعی می کردند با انتقال تجهیزات و ماشین ها به عقب از هر طریقی شده از غنیمت گرفته شدن آنها جلوگیری نمایند و سرانجام در غروب  29/1/67 منطقه عملیاتی  فاو بعد از 28 ماه که در ناباوری کارشناسان با شجاعت و ایثار غواصان ایرانی  تصرف شده بود سقوط کرد که در نتیجه آن بنا بر آمار غیر رسمی حدود هزار نفر اسیر و 500 شهید تا 1200شهید دستاورد آن بود .

تصرف فاو نشان داد که ارتش عراق از لاک دفاعی بیرون آماده و در صدد تصرف سایر مناطق عملیاتی می باشد و بعد از فاو طبق نشانه ها و اطلاعات گفته شده نگاهها به سمت منطقه عملیاتی شلمچه معطوف شد .

#عملیات_رمضان_المبارک

#مقطع_پایانی_جنگ

#تغییر_استراتژی_ارتش_عراق

#تصرف_فاو

#آسیب_شناسی_جنگ

http://telegram.me/safeer59